Mentionsy

114. Historia Moskwy (9). Dlaczego XIII wiek jest kluczowy dla zrozumienia, skąd się wzięła Rosja?

Autor tłumaczy, dlaczego historię Rosji rozpoczął od omówienia historii Rusi Kijowskiej, mimo, że Ruś Kijowska nie ma nic wspólnego z Rosją.

Zalesie nie było w Europie, tylko w geograficznej Azji. Zamieszkałe było nie przez Słowian, ale przez ludy północnoazjatyckie. Z powodów handlowych (droga handlowa do Azji prowadziła przez Wołgę) zostało opanowane przez Ruś i poddane kolonizacji. Jego władcami byli książęta z dynastii Rurykowiczów, która uległa już slawizacji. Ale reszta ludności Zalesia (ponad 90%) była pochodzenia północno-azjatyckiego.

Od III wieku ne funkcjonował Jedwabny Szlak z Chin do Europy, który docierał do Bizancjum. IV krucjata (1202-1204) spowodowała upadek Bizancjum i powstanie Cesarstwa Łacińskiego, które nie interesował się handlem z Chinami. Kryzys w Chinach wywołany kłopotami handlowymi w związku z trudnościami na Jedwabnym Szlaku ułatwił Mongołom podbój tego kraju, ale jednocześnie skłonił ich do agresji na plemiona tureckie, a potem na Persję, na Mezopotamię i na Indie. W rezultacie Mongołowie docierają do Oceanu Indyjskiego, do granic Ziemi Świętej, do Azji Mniejszej. Potem uderzają na Krym, a w drodze powrotnej rozbijają wojska ruskie nad Kałką (w 1223 roku). W latach 1237-1241 Mongołowie uderzają najpierw na Zalesie (i podbijają je), a potem na Węgry i Polskę. 

Podbijając Zalesie Mongołowie wymordowali większość Słowian, ale nie ludzi pochodzenia północno-azjatyckiego. Na czele Zalesia Mongołowie pozostawili książęta z dynastii Rurykowiczów, ale byli oni całkowicie ulegli wobec Mongołów i rządzili państwem zamieszkałym przez ludy północno-azjatyckie.

Zupełnie inaczej zachowywali się Mongołowie na terenach słowiańskich Rusi Kijowskiej. Tutaj mordowali niemal wszystkich. Południowa część Rusi Kijowskiej została wymordowana, a większość pozostałych uciekła. Obszary te uległy niemal całkowitemu wyludnieniu. 

Gdyby Zalesie nie zostało zajęte w XIII wieku przez Mongołów zapewne uległoby slawizacji, stało się częścią Rusi i zapewne nie byłoby później Rosji. Najazd Mongołów w XIII wieku wszystko zmienił. 

Rządy Mongołów na Zalesiu były bardzo okrutne. Nie dotyczyło to jednak cerkwi moskiewskiej, która z tego powodu popierała Mongołów. Cerkiew posługiwała się językiem słowiańskim (w odmianie bułgarskiej), który poprzez religię przenikał do ludności północno-azjatyckiej zamieszkującej Zalesie. Dlatego ludność ta zaczęła się po pewnym czasie posługiwać językiem słowiańskim.