Mentionsy

100. Historia II wojny światowej (odc. 13). Przełomowe lata 1942 i 1943

Do 1942 roku los sprzyjał Hitlerowi. Rozpoczął samobójczą wojnę, której nie miał szans wygrać, ale przywództwo polityczne Francji i Wielkiej Brytanii (w przypadku Francji - także dowództwo wojskowe) popełniło tyle kardynalnych błędów, że Hitler odnosił sukcesy i opanował całą Europę kontynentalną. Poza Polską (we wrześniu 1939 roku), żadne państwo Europy nie potrafiło bić się z Niemcami. Z kolei pierwsza faza wojny niemiecko-sowieckiej (w 1941 roku) to niespotykane w historii świata nowożytnego klęski Sowietów.

Hitler zaczął jednak przegrywać wojnę na wschodzie z dwóch powodów: wielkiej przewagi demograficznej Sowietów (która pozwoliła im przetrwać straszliwą klęskę w 1941 roku) oraz bezprecedensowej pomocy Zachodu dla Związku Radzieckiego. W grudniu 1941 roku do wojny przyłączyły się też bezpośrednio Stany Zjednoczone, które - pod naciskiem Brytyjczyków - zdecydowały się najpierw pokonać Niemców w Europie, a dopiero potem - Japończyków w Azji. W 1942 roku Amerykanie przestawili swój przemysł na tory wojenne i zbudowali potężną armię lądową. 

W 1943 roku państwa zachodnie wylądowały w północnej Afryce, a następnie - wkroczyły do Włoch. Mussolini został obalony a nowy rząd zadeklarował przystąpienie Włoch do koalicji antyhitlerowskiej. Jednak alianci zachodni (pod wpływem Brytyjczyków) na to się nie zgodzili, żądając, aby Włochy się poddały i rozbroiły. Brytyjczykom zależało na tym, aby zniszczyć wpływy włoskie na Morzu Śródziemnym i zdominować ten akwen (z tych samych powodów Brytyjczycy zatopili nie broniącą się flotę francuską na Morzu Śródziemnym po klęsce Francji w 1940 roku). Tymczasem Niemcy ściągnęli wojska ze Wschodu i zdążyli opanować 2/3 Włoch, tereny Jugosławii okupowane przez Włochy oraz wkroczyły na terytorium Republiki Vichy. Flota włoska sama się zatopiła, a armia włoska uległa samorozwiązaniu.

Jesienią 1943 roku było oczywiste, że Niemcy wojnę przegrają. W tej sytuacji zwycięskie mocarstwa przystąpiły do rozmów politycznych, które miały zdecydować o tym, jak będzie wyglądać Europa po wojnie...